De wijsheid van de leegte
De wijsheid van de leegte is een bijzonder belangrijk onderwerp in het boeddhisme, maar ook een zeer complex onderwerp. Deze wijsheid is eigenlijk niet of nauwelijks onder woorden te brengen en is meer een directe ervaring dan een begrijpen. Verschillende tradities hebben daarom ook verschillende filosofische benaderingen ontwikkeld om deze wijsheid uit te leggen, maar uiteindelijk gaat het erom zelf deze wijsheid direct te ervaren door veel studie en meditatie.
De geest reinigen
Als we de leegte direct zelf realiseren, zijn we in staat onze geest te reinigen van alle verduisteringen zoals negatieve gewoontes en onjuiste zienswijzen. Op dit moment wordt onze geest verduisterd door onwetendheid: de manier waarop we onszelf en andere verschijnselen waarnemen en begrijpen is niet de manier waarop ze werkelijk bestaan, maar een reflectie van hoe we dingen begrijpen. Omdat we niet alles in deze wereld begrijpen, is ons idee van de werkelijkheid dus beperkt, en niet volledig. Het is te vergelijken met iemand die de hele tijd een rode bril draagt. Alles wat hij ziet lijkt rood gekleurd en hij denkt dat alles vanuit zichzelf rood is. Als hij deze bril zou afzetten, zou hij ontdekken dat veel dingen in feite een heel andere kleuren hebben.
Een andere analogie voor onze onjuiste zienswijze is iemand die naar een film kijkt en denkt dat de mensen op het witte doek echt zijn. De toeschouwer wordt emotioneel en raakt betrokken bij het lot van de personages, hij raakt gehecht aan de held en heeft een hekel aan de personages die hem storen. Maar ze zijn slechts projecties die afhankelijk zijn van oorzaken en voorwaarden zoals de film, de projector en het witte doek. De leegte begrijpen is vergelijkbaar met het begrijpen dat er geen echte mensen op het witte doek bewegen. Toch bestaat het zichtbare beeld en geluid van de personages; maar ze zijn afhankelijk van de film, het witte doek. Men kan dus wel degelijk van de film genieten, maar niet met zulke heftige emoties wanneer de held van alles echt meemaakt.
De leegte realiseren
Door de wijsheid die de leegte direct realiseert, nemen we waar hoe we zelf en andere verschijnselen bestaan: ze hebben geen (zijn leeg van een) geïsoleerd, onafhankelijk bestaan. Ze bestaan door oorzaken, ze bestaan niet uit onze gefantaseerde projecties ervan – vooral niet de projectie van inherent (of onafhankelijk) bestaan. Als we de wijsheid die de leegte realiseert bezitten, zijn we bevrijd van de ketenen van onwetendheid die de werkelijkheid verkeerd begrijpt.
Als we onze geest vertrouwd maken met de leegte, dan verwijderen we geleidelijk alle onwetendheid, boosheid, gehechtheid, trots, jaloezie en andere verstorende emoties uit onze geest, omdat die alle gebaseerd zijn op onjuistheden. Hierdoor stoppen we met het creëren van destructieve activiteiten die daaruit voortkomen. Als we bevrijd zijn van de invloed van onwetendheid, verstorende emoties en de activiteiten die daaruit voortvloeien, worden we bevrijd van de oorzaken van al onze problemen en zo houden de problemen dus op te bestaan. Met andere woorden, de wijsheid die de leegte realiseert is het ware pad naar geluk. Iemand die de wijsheid van de leegte realiseert is daarmee ook heel dichtbij het ontsnappen aan de kringloop van het bestaan en eeuwigdurend geluk.
Maitreya instituut
